GEÇMİŞ SORULARINIZ

The

Uzman Cevabı:

İdrar kaçağım olduğu zaman hasta bezi kullanmak zor oluyor. Başka önerebileceğiniz bir şey var mı?

Uzman Cevabı:
Erkekler için damla toplayıcı pedler mevcuttur. Birden fazla çeşidi vardır. Size uygun olanı tercih edebilirsiniz. Özellikle dışarı çıktığınızda size kolaylık sağlayacaktır. Medikal ürün satan firmalardan temin edebilirsiniz. Kadınlar içinde hijyenik pedler kullanılabilir.

Soğuk havalarda ayakkabısız balkona ya da bahçeye çıkmak idrar kaçağına sebep olur mu?

Uzman Cevabı:
Evet olabilir. Soğuk havalarda çorapsız ve/veya ayakkabısız dışarı çıkmak üşütmenize sebep olabilir. Bu durum kaçaklara sebep olabilir.

TAK sırasında penis ereksiyon(sertleşme) olursa ne yapmalıyım?

Uzman Cevabı:
Ereksiyon durumunda TAK uygulamasına ara verilmelidir. Ereksiyon sırasında TAK uygulamasına devam etmek idrar yolunda tahrişe, kanamaya ya da yalancı yol oluşumuna sebep olabilir. Ereksiyon sona erdikten sonra tekrar denenmelidir.

Tuvalet sandalyesinde TAK yapmamda sakınca var mı?

Uzman Cevabı:
Tuvalet sandalyesinde TAK yapılabilir. Tuvalet sandalyeniz klozetin üstüne yerleşiyorsa, sandalye üzerindeyken geri giderek klozete yanaşın. Ardından TAK uygulamasını gerçekleştirebilirsiniz.

Otonomik disrefleksi durumunda ne yapmalıyım?

Uzman Cevabı:
1. Adım: Kan basıncı kontrol edilir: Eğer yatakta ise oturulur ve ayaklar aşağı doğru sarkıtılır. Bu pozisyon kan basıncının düşmesine yardımcı olacaktır. Kan basıncının yükselmesinin sebebi biliniyorsa bu sorun çözülür. Eğer doktor tarafından verilen tansiyon ilacı varsa düzenli kullanılmalıdır. Tansiyonunun yüksek olması acil bir durumdur. 2. Adım: Mesane kontrol edilir: Mesanenin dolu olması Otonomik disrefleksi’ye sebep olabilir. Mesane boşaltılmalıdır. Mesanenin düzenli boşaltılması Otonomik disrefleksi riskini azaltır. Eğer kalıcı sonda kullanılıyorsa idrar akışı kontrol edilmelidir. İdrar torbası boşaltılır ve sonrasında gelen idrar miktarını takip edilir. Sondada tıkanık ya da sonda yolunda katlanma olup olmadığı kontrol edilir. 3. Adım: Bağırsak kontrol edilir: Bağırsağın dolu olması Otonomik disrefleksi’ye sebep olur. Bağırsaklar dolu ise uygun lavman kullanılarak bağırsak boşaltımı sağlanır. Düzenli bağırsak boşaltımı Otonomik disrefleksi riskini azaltır. 4. Adım: Cilt kontrol edilir: Cilt yaralanmaları veya yüksek basınç Otonomik disrefleksi’ye yol açabilir. Tırnak batması, güneş yanıkları, kesilmeler ve yanıklar, travma(kırıklar vb), böcek ısırmaları, basınç yaraları, dar kıyafet, dar ayakkabı, aşırı sıcak veya soğuk gibi durumlar da Otonomik disrefleksi’ye yol açabilir. Sıkan elbise, ayakkabı, ortez, bandaj vb. eşyalar varsa çıkartılır. Yukarıda yazan adımlar yapıldığı halde hala belirtiler devam ediyorsa acilen en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Acil servis çalışanlarına otonomik disrefleksi geçiriyor olabileceği mutlaka belirtilmelidir

Otonomik disrefleksi durumunda bireyde görülebilen belirtiler nelerdir?

Uzman Cevabı:
• Kan basıncında ani yükselme • Yaralanma seviyesinin üzerindeki bölgede ciltte kızarma, terleme ve alev basması, yaralanma seviyesinin altında ise ciltte soğukluk ve nemlilik olması, • Ani ve şiddetli baş ağrısı • Aşırı terleme • Burunda yeni oluşan tıkanıklık • Tüylerin diken diken olması • Kalp atım hızında azalma • Göz bebeklerinde büyüme • Bulanık görme • Bulantı • Endişe hissi gibi belirti ve bulgular görülmektedir. Otonomik disrefleksi olduğunda yaralanma seviyesinin altındaki damarlar daralır. Bu daralma vücudun diğer kısımlarına giden kanı arttırır ve kan basıncının(tansiyonun) yükselmesine sebep olur. Bu belirtilerden herhangi biri görülürse veya kan basıncı(tansiyon) normalden yüksek seyrederse aksi ispat edilene kadar bu problem otonomik disrefleksi olarak kabul edilmelidir. Bireyler ve bakım veren kişiler otonomik direfleksi belirtileri açısından uyanık olmalı, bu belirtiler olduğunda hemen müdahale etmelidir.

Otonomik disrefleksi nedir?

Uzman Cevabı:
T6 ve üstü(T5, T4 gibi) yaralanması olan omurilik hasarlı bireylerde görülen bir durumdur. Otonomik disrefleksi sıklıkla mesane ve bağırsak problemlerinden kaynaklanır. Mesanenin kapasitesinin üstünde dolu olması, bağırsakların dolu olması, tırnak batması, dar veya sıkan kıyafetler, ortezler, basınç yaralanması, kas spazmı, invaziv girişimler(ürodinami, sistoskopi vb.), idrar yolu enfeksiyonu, mesane/böbrek taşı, kırık ya da cerrahi girişim, hemoroid gibi durumlar otonomik disrefleksiye sebep olabilir. Acil bir durum olması sebebiyle altta yatan neden hemen tespit edilerek ortadan kaldırılmalıdır. Bu durumun fark edilmemesi ciddi sağlık problemlerine hatta ölüme sebep olabilir.  Kişisel bakımın iyi yapılması bu sorunların pek çoğunu önler.

TAK ile gelen idrar miktarı sıklıkla 100ml’nin altında çıkıyor. Ne yapmalıyım?

Uzman Cevabı:
Bir günde alınan toplam sıvı miktarı ya da TAK sayısı değerlendirmelidir. Az sıvı almak idrar yolu enfeksiyona sebep olabilir. İdrarını kendisi işeyebilen ve arkasından TAK yapan bireyler için; idrarı işedikten sonra, TAK miktarı 3 kez üst üste 100ml ve altında geldiyse bu konuda uzman bir hekime başvurulmalıdır. Mesane durumuna göre TAK uygulaması sonlandırılabilir

TAK ile gelen idrar miktarı 500ml’nin üstünde çıkıyor. Zararı var mı?

Uzman Cevabı:
Mesanenin kapasitesi 400-500ml civarındadır. Mesane kapasitesinin üstünde idrar biriktiğinde böbreklere geri kaçabilir, uzun vadede böbreklere zarar verebilir. TAK miktarının 500ml’nin altında olması için alınan sıvı miktarı ve günlük yapılan TAK sayısı tekrar değerlendirilmelidir.

İdrar kültürü sonucunda enfeksiyon saptandı. Antibiyotik başlamalı mıyım?

Uzman Cevabı:
Antibiyotik başlanması için sadece idrar kültürü sonucu yeterli değildir. Kültür sonucunda çıkan enfeksiyon her zaman hastalığa sebep olmaz. Diğer idrar yolu enfeksiyonu belirtileri olmadığında ilaç başlamaya gerek yoktur. İdrar yolu enfeksiyonu olduğunu söyleyebilmek için diğer enfeksiyon bulgularının bir ya da birkaçının saptanmış olması gerekir. Hem idrar kültürü hem de diğer enfeksiyon belirtilerinden bir ya da birkaçı varsa doktor uygun olan antibiyotiği başlayacaktır. Bunun dışında antibiyotik kullanmaya gerek yoktur. Gereksiz kullanılan antibiyotikler antibiyotik direncine sebep olur.

İdrarım bulanık gözüküyor. Antibiyotik başlamalı mıyım?

Uzman Cevabı:
İdrarda sadece bulanıklık olması enfeksiyon olduğunu göstermez. Öncelikle 1 günde alınan sıvı miktarını değerlendirilmelidir. Yeterli sıvı alınmıyorsa, sıvı alımı arttırıldıktan sonra gelen idrarın özellikleri takip edilmelidir. Eğer idrar yolu enfeksiyonuna yönelik bulgular devam ederse hekime başvurulmalıdır.

Üretrada darlık gelişirse ne yapmalıyım?

Uzman Cevabı:
Sondayı yerleştirmek her zamankinden daha zor oluyorsa üretrada darlık olabilir. Hekime başvurulmalıdır.

Epididimit-orşit gelişirse ne yapmalıyım?

Uzman Cevabı:
Testiste(yumurtalıklarda) ısı artışı, kızarıklık, hassasiyet şikayetlerinden biri ya da birkaçı varsa epididimit/orşit olabilir. Hekime başvurulmalıdır.

Yalancı yol gelişirse ne yapmalıyım?

Uzman Cevabı:
Ağrı ve/veya kanama varsa, sonda takılamıyorsa yalancı yol gelişmiş olabilir. Hekime başvurulmalıdır.

İdrar kaçağı gelişirse ne yapmalıyım?

Uzman Cevabı:
En son ne zaman TAK yapıldı? İki TAK arasındaki süre 6 saatten fazla olmamalıdır. Mesanenin tamamı TAK ile boşaltılıyorsa günde en az 4 kez TAK yapılmalıdır. Ayrıca günde 6 kereden fazla TAK yapılması idrar yolu enfeksiyonu gelişme riskini arttırır. Bu yüzden bir gündeki TAK sayısı 4-6 kez arasında olmalıdır. Mesanenin kontrolü için hekiminin söylediği aralıklarda muayene olunmalı ve verilen ilaçlar düzenli kullanılmalıdır.

Kanama gelişirse ne yapmalıyım?

Uzman Cevabı:
TAK yaparken acele edilmemeli, sonda nazikçe ilerletilmeli ve çıkarılmalıdır. TAK sonrasında hafif sızıntı şeklinde kanama varsa, idrar yolu tahriş olmuş olabilir. Takip edilmeli, eğer geçmezse hekime başvurulmalıdır. TAK sırasında birden çok fazla kan geldiyse hekime başvurulmalıdır. Kanamanın rengi önemlidir. Koyu kırmızı renkteki kan, geçmişte olan bir kanamayı düşündürür. Parlak kırmızı renkteki kanama ise kanama miktarı ve kanama süresi açısından değerlendirilmelidir. Devam eden kanamalarda hekime başvurulmalıdır.

İdrar yolu enfeksiyonunu önlemek için ne yapmalıyım?

Uzman Cevabı:
Sağlık uzmanının önerdiği sıklıkta TAK yapılmalıdır. TAK sırasında gelen idrar 500ml’yi geçmemelidir. Planlanan kadar sıvı alınmalıdır. TAK uygulaması doğru ve hijyenik yapılmalıdır. El hijyenine dikkat edilmelidir. Hekiminin önerdiği sıklıkta kontrole gidilmelidir. Genital bölge günde en az 1 kere PH’ı uygun olan sabun ve suyla önerilen şekilde yıkanmalıdır. TAK sırasında malzemelerin koyulduğu alan temiz olmalıdır. Evde hayvan besleniyorsa TAK yapılan alanda dolaşmaması sağlamalıdır. Tekrar kullanılan malzeme varsa(örneğin idrar kabı) kullanımdan sonra iyice temizle, temiz ve kuru bir alanda saklanmalıdır. TAK öncesi sonda hiçbir yere değmemelidir. Eğer sonda herhangi bir yüzeye temas ederse, yeni bir sonda açılmalıdır. Ev dışındaki bir ortamda TAK yapılacaksa, mutlaka yedek sonda bulundurulmalıdır.

İdrar yolu enfeksiyonu(İYE) gelişirse ne yapmalıyım?

Uzman Cevabı:
İdrar koyu sarı renkte ve/veya bulanıksa, alınan sıvı miktarı tekrar değerlendirilmelidir. Bir günde çıkarılan toplam idrar miktarı 1200ml’nin üstünde olmalıdır. Su içmek, belirtileri önlemeye ve mesaneyi temizlemeye yardımcı olur. Sıvı alımı arttırılırken TAK sırasında çıkan idrar miktarı 500ml’yi geçmemeli, günde altı kereden fazla TAK yapılmamalıdır. TAK eğitimi sırasında planlanan TAK saatlerine uyulmalıdır. Yukarıdaki maddelere uyulduğu halde İYE belirtilerinin birkaçı hala devam ediyorsa hekime başvurulmalıdır.

İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri nelerdir?

Uzman Cevabı:
İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri; Vücut ısısında artış veya titreme, İşeme sırasında yanma hissi, Sık idrara çıkma veya daha fazla idrar kaçağının olması, Mesane bölgesinde veya sırtta ağrı, İdrarda kötü koku, tortu ve/veya bulanıklık(Bu durum tek başına enfeksiyon olduğunu göstermez.) Otonomik disrefleksi İdrar tahlilinde enfeksiyon saptanmasıdır. Sadece idrar analizinde enfeksiyon bulgusunun olması İdrar Yolu Enfeksiyonu tanısı konması için yeterli değildir. Enfeksiyon bulgularının bir ya da birkaçının eşlik ettiği durumlarda hekime danışılmalıdır. NOT: Belirtilerin varlığı her zaman İdrar Yolu Enfeksiyonu olduğunu göstermez. Bazen kabızlık veya diğer mesane problemlerinden dolayı da enfeksiyon bulguları gözlenebilir. Bu yüzden düzenli bağırsak boşaltımı sağlanmalıdır.

TAK için uygun olmayan durumlar nelerdir?

Uzman Cevabı:
• İdrar yolunda yırtılma ya da yalancı yol oluşumunda sürekli idrar akımının sağlanması gerektiğinden TAK önerilmemektedir. • Omurilik hasarına bağlı zayıf el becerisi olanlarda, TAK yapılmasını engelleyecek seviyede kasılması olanlarda ve obeziteye bağlı genital bölgesine erişemeyen bireylerde kendi kendine TAK yapılması uygun değildir. Bu gibi durumlarda bireyin bakımına destek olan kişiden yardım alınmalıdır.